نقش RFID  در مدیریت کتابخانه ها

با پیش بینی کم رنگ شدن نقش کتب چاپی، متصدیان کتابخانه در تلاشند تا نقش کتابخانه ها را بیش از پیش پررنگ کنند. علاوه بر چالش کاهش بودجه و گاهاً کمبود کارشناسان IT ، این چالش بسیار جدی به نظر می رسد. از قرار معلوم روند تحویل کالا که تقریبا غیر ممکن بود، تغییر کرده و خدمات ابداعی به طور محدود به سمت RFID در حال پیش روی است.

در بسیاری از کتابخانه های دنیا RFID برای سیستم اتوماسیون آنها ، نقش کلیدی را ایفا می کند. کتابخانه ها  از اولین جاهایی بودند که تکنولوژی کامپیوتر را به کار گرفتند و اکثر عملکرد سیستم مدیریتی بعضی از آنها ( اغلب به ILS, LMS  و یا ILMS گفته می شود) روز به روز با راه اندازی در کتابخانه ها مانند خرید، انجام سفارشات، رسیدگی، مرتب سازی قفسه ها و البته امانت دادن کتابها کاملتر می شود.

این یکی از فعالیت هایی است که به ارائه دهندگان RFID ثابت کرد که بیشترین بازدهی را در بخش کتاب و کتابخانه دارد و برای مدت زیادی برخی از کتابخانه ها سیستم بارکدی و امنیتی خود را به منظور امانت دادن کتابها  (یا جابه جایی) با RFID جایگزین کرده اند.

استاندارد اطلاعات بین المللی ISO 28560

اگرچه نگرانی ها در مورد نبود اطلاعات کافی استاندارد ( گرچه بسیاری از کشورهای توسعه یافته استاندارهای خودشان را دارند) رشد این بازار را محدود کرده است، اما با انتشار اطلاعات استاندارد بین المللی در اوایل سال 2013، ISO 28560، تمام نگرانی ها از بین رفت و توجه به RFID  و سرمایه گذاری در این حوزه به یکباره افزایش یافت.

سلف سرویس( انجام کارهای مربوطه توسط متقاضی)

بیش از 17 سال است کتابخانه های سراسر دنیا که در گذشته از سیستم مدیریتی بهره می بردند، توسط ملزومات کاربردی RFID که سیستم امنیتی و سلف سرویس را ارتقا داده، تجهیزشده اند. نیاز به سلف سرویس، یک دلیل اصلی برای اتخاذ RFID در کتابخانه است، که میسر می سازد پرسنل از انجام وظایف معمولی مانند افزایش ظرفیت پذیرش صرفنظر کنند.

کاهش توجه به سلف سرویس به دلیل نقص نوآوری از جنبه های مختلف ارائه خدمات می باشد. تنها در این چند سال گذشته راه حل های مبتنی بر RFID برای مدیریت سایر وظایف مانند رسید محموله جدید، چک لیست کتابهای به امانت داده شده و کتابهایی که به اشتباه در قفسه گذاشته شده ، به کار می رود.

قفسه هوشمند

سوال اصلی متصدی کتابخانه اینست که ” آیا منابعی را که خوانندگان می خواهند، باید تأمین کنیم؟” راه پاسخ به این سوال، شمارش افرادی است که از در وارد می شوند و به آمار تعداد دفعاتی که یک کتاب به امانت گرفته شده نگاه میکنند؛ اما معیار سنجشی که همیشه گیج کننده است، استفاده از کتابهای داخل کتابخانه است. به عنوان مثال کتابهای مرجع نمی توانند به امانت داده شوند(بنابراین در گزارش آماری ثبت نمی شوند) اما سهم امانت بعضی از آنها ممکن است بدون اینکه به امانت گرفته شوند، درج شود.

راه حل های زیادی مبتنی بر RFID برای حل این مشکل وجود دارد، که بهترین آنها فعال کردن قفسه هاست. می توان سنسورهایی را برای شناسایی جابجایی هرکتاب در قفسه ها جاگذاری کرد. گسترش قفسه های هوشمند، امکانات بسیاری را فراهم می کند. بعنوان مثال بصورت بالقوه با یک کلیک ماوس، فهرست موجودی قفسه ها گرفته می شود؛ خوانندگان به کمک نقشه در گوشی یا تبلت به سمت قفسه چشمک زن برای پیدا کردن کتاب خود راهنمایی می شوند.

ارتقا سیستم

بیشتر پروژه هایی که تا به حال دیده ایم آزمایشی بوده اند اما همه آنها یک ویژگی مشترک داشتند و آن اینست که آنها هیچ اتصالی به سیستم مدیریتی نداشتند. آزادی عملکرد RFID نسبت به وابستگی سیستم قبلی، در بلند مدت وسوسه انگیزاست. یافتن راه های جدید در مقایسه با سهم هر کتاب، شبیه پروژه های کتابخانه عمومی  در دانشگاه  Cardiff و کتابخانه ملی سنگاپور، از عوامل اصلی برای تمدید چاپ و مدیریت یکپارچه سازی و انتقال از منبع فیزیکی به مجازی می باشد. (پتانسیل استفاده از یک آیتم بعنوان ابزار اکتشاف، مفهومی بود که در ابتدا در دانمارک برای یک شرکت دارویی در سال 2007 به کار گرفته شد.)

تنها چیزی که در اینجا پیشنهاد می دهیم اینست که مطمئن باشیم تاثیر پروژه در سایر سیستم ها ماندگار باشد. اگر کتابخانه شما در گذشته از سیستم RFID که به سیستم مدیریتی متصل بوده برای سلف سرویس استفاده می کرده ، ایده خوبی نیست که از تگ دیگری استفاده کنید. تگ های زیاد در یک مورد، علاوه بر آن که پرهزینه است منجر به کاهش ارائه خدمات می شوند. استفاده از اطلاعات استاندارد و متداول می تواند از اشتباهات پر هزینه جلوگیری کند.

تبلت و گوشی های هوشمند قابلیت خوانش RFID را دارند ( NFC و تگهای کتابخانه همین فرکانس را به اشتراک می گذارد) و در چند سال آینده شاهد یک تحول عظیم در کتابخانه هایی خواهیم بود که از  RFID  استفاده می کنند.